Groenteteelt en consument
Door Udo Pollmer

Waterige tomaten uit de kas: Ze zijn even spreekwoordelijk als de Spaanse plastic zee onder welke folie-daken ze gedijen. Daarbij bestaan er zoveel mogelijkheden, om de rode groente te perfectioneren, zoals Udo Pollmer ons verraad.

Gentechnologen is het gelukt, in het erfgoed van tomaten elke sectie te identificeren, die voor de goede smaak zorgen. Met deze kennis, zo jubelen de commentatoren, zijn er uiteindelijk vruchten te kweken, die hun oude benaming als paradijsappel eer aan zouden doen.

Op het suikergehalte komt het aan

Het zijn echter niet zozeer de aromastoffen die voor de goede smaak van een tomaat verantwoordelijk zijn, maar het gehalte aan suiker. Suiker is een teken van volle rijpheid, maar de consument neemt in zijn mond niet gewoon meer...

...zoetheid waar, maar ervaart de algehele indruk als “tomatiger”. Vreemd genoeg regulieren de genen, waarop de suikerproductie verankert is, tegelijk de grootte. Hoe groter de vrucht, des te minder suiker en des te laffere smaak. Niet voor niets mogen de kleine cocktailtomaatjes zich over een groeiende belangstelling verheugen .

Daar de kwekers – om de kortzichtige wensen van de handel te bevredigen – naast goede eigenschappen m.b.t. het transport – vooral het uiterlijk wilden optimaliseren, bleef de smaak op de achtergrond. En dat ook nog in een dubbele betekenis: Immers bij de kleurstoffen bestaat er eenzelfde effect als bij suiker: hoe feller de kleur, des te slechter het aroma. Het kan dus nog even duren, tot de smaak weer op koers komt.

Massief waterverbruik bij de teelt

Echter niet het waterige mondgevoel stoort vele klanten. Ook het massieve waterverbruik in de Spaanse Onderfolie-Zee ligt hun zwaar op de maag. Daar er waterschaarste heerst, worden diepe bronnen geboord, vaak genoeg illegaal, om de Duitsland tomaten van water te voorzien. Talloze dammen stuwen het water van de rivieren, om het via kanalen en reusachtige buizen naar de zuidelijke kweekgebieden te leiden. Ecologisch gezien geen goed idee.

Wanneer men bedenkt, dat een tomaat voor 94 procent uit water bestaat, dan zou men een glas water uit een inheemse leiding kunnen consumeren, in plaats van deze in de vorm van tomaten dwars door Europa te karren, om onze magen met Spaans rivierwater te vullen. Daar Duitsland in tegenstelling tot Spanje een waterrijk land is, zou een binnenlandse productie zinvoller zijn. En die bestaat er al lang; een van de grootste samenhangende kascomplexen van Europa bevind zich in Thüringen. Hier is veel water, maar minder zon. De warmte levert een biomassa-centrale, die resthout uit het bos verwerkt.

Gezuiverde kooldioxide, dat bij de verbranding ontstaat, word in de kassen – in tegenstelling tot in de openlucht – gebruikt. Het gas bevordert de groei aanzienlijk. Sommige tomatensoorten, die in Thüringen verbouwd worden, bereiken een hoogte c.q. lengte van 12 meter, daarbij rijpen de vruchten van onderen naar boven. Geoogst worden ze, doordat de plant bovenin om de paar dagen over een beugel stapsgewijs omlaag gehaald word, om de volgende rijpe vruchten weer op grijphoogte te hebben. De kaalgeplukte stengel kringelt dan over de bodem.

De totale hoeveelheid regen, die op de daken van de kassen valt, word verzameld en voor de bewatering gebruikt. Elke plant krijgt individueel haar rantsoen met een slangetjes toebedeeld. Daar de broeikassen een gesloten systeem zijn, kan de totale hoeveelheid water gerecycled worden. Er word gekweekt op steenwol waarmee plantenziektes beter onder controle gehouden kunnen worden.
Roofwantsen moeten de alomtegenwoordige witte vlieg te lijf gaan. Helaas steken ze ook de planten aan, wanneer er geen plaagdieren voorradig zijn. De bestuiving van tomatenbloesem nemen hommels voor hun rekening. Daarvandaan kunnen er ook geen insectenmiddelen ingezet worden.

Moderne techniek en ecologisch vernuft

Niet alleen de Thüringers of Spanjaarden moeten met het beschikbare water uit zien te komen. In Israël bijvoorbeeld is ongeveer 60 procent van het land met woestijn bedekt. Desondanks is het land een belangrijke groente-exporteur. De experts ter plaatse bestrijden een samenhang tussen watergebrek, woestijnvorming en hun oogsten. Daar word immers de totale hoeveelheid water overal weer gerecycled. Wanneer water de kas verlaat, dan alleen in de vorm van groente of fruit.

Moderne techniek maakt het mogelijk, overal ecologisch verstandig groenten te kunnen verbouwen; om het even of het nu gaat om Israël of Thüringen. Eet smakelijk!

Literatuur:

Tieman D et al: A chemical genetic roadmap to improved tomato flavor. Science 2017; 355: 391-394

Haskel G, Schor U: No correlation between drought and good harvest: Israel development body chief. Livemint 13 Feb. 2017; Hindustan Times Media

Girwert F: Es wird rot in Schkölen: Arbeiten inmittel von Millionen Tomaten. Ostthüringer Zeitung 13. Feb. 2017

Kaufmann L: Landwirtschaft in Israel: Die Wüste blüht. Deutschlandradio Kultur, Beitrag vom 6. Feb. 2015

McBride RL: The Bliss Point Factor. Sun Books, Melbourne 1990